Improvisatie
Theaterimprovisatie is de laatste jaren bekend geworden van televisieprogramma’s als De Lama’s, De Alpaca’s en De Vloer op.
Waar gaat het bij theaterimprovisatie om?
Bij improvisatie hebben de acteurs geen vaste tekst, mis-en-scène of regie-aanwijzingen. Alles wat gespeeld wordt, ontstaat in het moment door samenspel en creativiteit van de acteurs. Anders dan veel mensen denken is voor improvisatie niet een enorme creativiteit of gevatheid
nodig. Natuurlijk helpt het als je snel kan denken en kan schakelen, maar het belangrijkste element van improvisatie is het samenwerking van de acteurs en de manier waarop het samenspel de creativiteit aanspreekt en versterkt. Net als andere acteurs repeteren improvisatie-acteurs ook. Maar in dat repeteren (meestal aangeduid als trainen) gaat het meer om het ontwikkelen van de improvisatievaardigheden dan om het oefenen van scènes. Het is vergelijkbaar met een voetbalteam dat in de wekelijkse training vaardigheden als schieten, koppen of samenspel ontwikkelt zodat de spelers die vaardigheden in de wedstrijd (de voorstelling) efectief kunnen inzetten.
Toegepaste improvisatie
De laatste jaren groeit het vakgebied toegepaste improvisatie snel. In toegepaste improvisatie gaat het minder om de toneelkant van het improviseren, maar zijn juist de vaardigheden die bij improviseren komen kijken van belang. Goede communicatie, veel samenspel, elkaar de ruimte
geven, samen creëren; improvisatie kan niet zonder. Improvisatie-acteurs hebben voor die vaardigheden veel oefenstof ontwikkeld. Veel van die oefeningen zijn op veel verschillende plaatsen te gebruiken en te combineren met andere vakgebieden.
Spelvormen
In geïmproviseerde voorstellingen wordt veel gebruik gemaakt van spelvormen met een vaste structuur. De vorm van de scène ligt dan min of meer vast, de inhoud wordt geïmproviseerd. De spelvormen zijn verschillend. De ene vorm doet meer een beroep op je hoofd, de andere meer
op je lichaam, in sommige spelvormen is samenspelen heel belangrijk en in andere gaat het meer om het laten exceleren van elkaars kwaliteiten. Acteurs gebruiken die vormen enerzijds om de voorstellingen gevarieerder te maken en anderzijds in de training om juist de verschillende
improvisatievaardigheden te trainen.
Improvisatie met kinderen
Wat leren kinderen van improviseren? Zoals gezegd gaat het in improvisatie vaak over communiceren en samenspelen; samen spelen is bij improvisatie ook echt sámen spelen. Je bereikt meer bij improvisatie als je bereid bent om een ander te helpen, hulp wil accepteren en
de focus kan leggen op de meerwaarde van samenwerking. Door spelvormen te gebruiken waarin emotie een rol speelt, leren kinderen emoties te verkennen en te herkennen. In spellen waar met status gespeeld wordt, experimenteren ze met omgaan met elkaar en in raadspelletjes
leren ze hoe ze spelenderwijs kunnen ontdekken. Veel spellen zijn ook zeer geschikt om onderwerpen als pesten, emoties en samenwerken op een speelse en vrolijke manier aan de orde te stellen. Ín het spel, maar zeker ook in een nagesprek. Improvisatie-oefeningen maken dramalessen ook minder ‘zwaar’. In lang niet alle oefeningen moet er echt opgetreden worden en door af en toe met een oefening te ‘strooien’ kunnen
kinderen spelenderwijs en heel laagdrempelig ook deze kant van zichzelf ontdekken.