Misschien vallen sommigen van jullie wel helemaal uit de lucht, maar er zijn wel degelijk een aantal stromingen binnen het improvisatietheater. En de Europese stroming ziet er helemaal anders uit dan die in Amerika. Als je deze namen leest: Keith Johnstone, Viola Spolin en Dell Close. Wie van de drie klinkt jou dan het meest bekend in de oren?
Vermoedelijk zal dat Keith Johnstone zijn. Hij heeft dan ook de grootste invloed gehad op de Europese improvisatie-wereld. Hij was een Britse acteur, toneelregisseur en theaterdocent en één van de grondleggers van het hedendaagse improvisatietheater in het algemeen en de theatersport(gelicenseerd onder de naam TheatreSports) in het bijzonder. In Nederland heeft bijna elke stad wel één of meer teams. In België zijn verschillende improvisatietheaterverenigingen, maar geen enkel team speelt de exacte regels van Keith Johnstones “Theatersport”. De in Antwerpen gevestigde Belgische Improvisatie Liga speelt een verwant genre: Match d’Impro van Robert Gravel en Yvon Leduc.
De BIL bestaat 30 jaar en was daar de eerste Nederlandstalige improvisatiegroep in België. Als je bedenkt dat de eerste persoon die echt met improvisatie bezig was Viola Spolin was in 1946, dan heeft er best wat tijd gezeten tussen het ontstaan van improvisatie en het invoeren van de theaterkunst in België.
Wat is er dan in België verder gebeurd met improtheater nadat de BIL het invoerde zo’n 30 jaar geleden? Wel, anarchistisch als we zijn hebben we er vooral een beetje ons eigen ding mee gedaan. Maar dat heeft wel een hele tijd geduurd. Vreemd eigenlijk, want in 1994 en 1995 was er “onvoorziene omstandigheden”, een programma dat improvisatietheater populariseerde onder het brede publiek. Als je weet dat wij zo’n 28 jaar later nog steeds aangesproken worden over dit programma, dan zou je verwachten dat de impact op het Vlaamse improlandschap groter geweest zou zijn. Maar het duurde nog even totdat ook Inspinazie en de lunatics ontstonden. Toch zeker 5 à 8 jaar. Terwijl inspinazie eerder het pad van het longform improvisatietheater heeft gekozen zijn de lunatics net de andere kant opgegaan met shortform improcomedy. Meteen is duidelijk dat de Belg/vlaming vooral graag een eigen pad kerft. Er waren 20 jaar geleden 3 groepen en ze konden niet meer verschillen.
Daarna is er hier en daar wel nog een groepje ontstaan zoals RIOT, die zich focuste op impromusical of Borrris die zich focust op een format zoals “de vloer op”‘. Maar het is pas recent, zo’n 5 – 7 jaar geleden dat er echt een impro-groeispurt is geweest in ons kleine Belgenland. Ligt dat aan het feit dat er momenteel meer internationale festivals zijn waardoor je hoe dan ook meer buitenlandse invloeden binnen krijgt, of ligt het aan de talrijke Amerikaanse series waarin improvisatie-acteurs geweldige prestaties neerzetten. Het is niet helemaal duidelijk, maar je voelt dat het creatieve tijdperk van improvisatietheater in België pas nu echt is aangebroken. Met onze eerste editie van Kemphanen werd meteen duidelijk hoe verscheiden het Vlaamse improlandschap momenteel is. En op Festiv’amai konden wij 5 dagen vol plannen met improtheater en toch was er geen enkele show dezelfde.
In compagnie Amai laten we zoveel mogelijk invloeden van buitenaf toe. Zo gaan we jaarlijks naar Impro Amsterdam om improvisatieshows van over de hele wereld te gaan bekijken en les te krijgen van internationale lesgevers. Daarnaast gaan we ook tweejaarlijks naar het Edinburgh Fringe Festival waar je zeker meer dan 100 (!) verschillende improshows kan gaan bekijken, van Harry Potter tot een stille film. Van musicals tot james bond – saga’s. Niet alles is even goed, maar inspirerend is het wel. Daarnaast kijken ook heel wat van onze spelers actief naar series zoals “Parks and rec”, “Atlanta”, “Community”, “the office (amerikaanse versie) en andere. Deze series werken heel actief met improvisaties en improvisatie-acteurs en het wordt meteen duidelijk waarom sommigen onder hen ondertussen wereldsterren zijn. Denk maar aan Chriss Pratt, Steve Carell en Amy Poehler. Amy Poehler in het bijzonder is bewonderenswaardig. Ze zit achter één van de grootste improv-revoluties in Amerika van de laatste jaren. Meer weten? Lees dan zeker: https://uproxx.com/movies/ucb-oral-history/.